Psychosociale arbeidsbelasting (PSA)
Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) heeft betrekking op stress die ontstaat als reactie op ongewenst gedrag en een te hoge werkdruk. De vormen van ongewenst gedrag pesten, agressie en geweld, discriminatie en (seksuele) intimidatie kunnen leiden tot lichamelijke, psychische en sociale klachten. De werkgever moet beleid voeren om PSA te voorkomen of te beperken zoals vastgelegd in de Arbowet.
De werknemer moet naar eigen vermogen zorgdragen voor zijn of haar eigen veiligheid en gezondheid en die van andere betrokken personen. Bekijk ook de Handreiking psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Dit instrument biedt handvatten om PSA te herkennen. Daarnaast geeft de handreiking praktische oplossingen voor het voorkomen of verminderen van PSA. In de onderwerpen op deze pagina vind je meer informatie over psychosociale arbeidsbelasting.
Meer weten?
Heeft u vragen over de producten en/of diensten van 247veiligwerken? Stel uw vraag op dit formulier. Afhankelijk van uw vraag, krijgt u binnen 24 uur een reactie.
Wilt u direct een medewerker spreken? Stel dan uw vraag via WhatsApp: 06 5122 8460. Dat kan 7 dagen in de week. Tussen 9.00 uur en 20.00 uur.
Agressie en geweld
Van agressie en geweld is sprake wanneer een werknemer verbaal of fysiek wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen. Dit kan veroorzaakt worden door mensen binnen de organisatie (collega’s, leidinggevenden), maar ook door derden (klanten, cliënten, patiënten). Voor beide situaties geldt dat de werkgever maatregelen moet treffen om ze te voorkomen.
Zie ook
-
- Wat zegt de wet over agressie op de werkvloer?
- Vormen van agressie en geweld
- Maatregelen tegen agressie en geweld
- Handige tools en instrumenten
- Wegwijzer Vertrouwenspersoon Ongewenste Omgangsvormen op de werkvloer
Discriminatie
Discriminatie vindt helaas ook op het werk plaats. Van alle discriminatieklachten die binnenkomen bij het College voor de Rechten van de Mens, heeft meer dan de helft te maken met arbeid. Discriminatie op het werk kan op verschillende momenten plaatsvinden: tijdens het solliciteren, bij eventuele promoties, bij ontslagrondes, bij het vaststellen van beloning/salaris, of tijdens het werk zelf. Dit kan veroorzaakt worden door mensen binnen de organisatie (collega’s, leidinggevenden), maar ook door derden (klanten, cliënten, patiënten).
Zie ook
Pesten op het werk
Een grapje op zijn tijd op het werk moet kunnen. Maar wanneer iemand structureel voor gek wordt gezet op de werkvloer, is het niet grappig meer. Plagen wordt dan pesten en dat kan leiden tot ernstige gezondheidsklachten bij het slachtoffer en een onveilige sfeer op de werkvloer.
Pesten op het werk is een serieus probleem. Pesters kunnen mensen zijn binnen het bedrijf zoals collega’s en leidinggevenden, maar ook door derden zoals klanten, cliënten en patiënten.
Vormen van pesten
Voorbeelden van pestgedrag op de werkvloer:
- grapjes maken ten koste van een ander;
- vervelende opmerkingen of belachelijk maken;
- beledigen, schelden of vloeken;
- online zwart maken
- openlijk terechtwijzen;
- negeren, sociaal isoleren of buitensluiten;
- zinloze taken moeten uitvoeren;
- imiteren;
- gebaren maken;
- roddelen; kritiek uiten op iemands persoonlijke leven;
- opzettelijk verkeerde beoordeling;
- beschadigen van eigendommen;
- intimidatie of fysieke agressie.
Vaak gaat het om een combinatie van deze vormen. Pesten is iets anders dan een eenmalig incident of een conflict, hoewel een conflict met een collega of leidinggevende wel kan leiden tot pestgedrag.
Maatregelen tegen pesten op het werk
Wat kan ik als werkgever doen om pesten op het werk zo veel mogelijk tegen te gaan?
- Laat werknemers duidelijk weten dat je pestgedrag niet accepteert. Stel een beleid op in samenwerking met de ondernemingsraad waarin gedragsregels maar ook duidelijk sancties staan op overtreding. Denk hierbij aan een schorsing of een officiële waarschuwing.
- Geef werknemers het gevoel dat ze met hun leidinggevende of de HR-manager kunnen praten als ze ergens mee zitten.
- Stel een vertrouwenspersoon aan die beschikbaar is voor vertrouwelijke, anonieme gesprekken. Informeer de werknemers over deze vertrouwenspersoon.
- Stel een klachtencommissie in. Daar kunnen werknemers terecht met hun klachten over pestgedrag. Een klachtencommissie kan pestgedrag in een vroeg stadium signaleren.
- Noteer de pestklachten in het bedrijf in een rapport. Dit rapport kun je gebruiken bij het vormgeven van het bedrijfsbeleid.
- Geef als werkgever zelf het goede voorbeeld.
Kijk ook bij ‘Handige tools, instrumenten en documenten’. Daar vind je diverse hulpmiddelen en instrumenten die je kunt gebruiken om pesten op het werk tegen te gaan.
Wat kan ik doen als ik word gepest?
- Maak duidelijk dat je het pestgedrag niet accepteert. Hier kan je voorbeelden vinden hoe je dat kan doen.
- Onderzoek of er meer collega’s zijn die het slachtoffer zijn van pestgedrag door dezelfde persoon. Samen sta je sterker.
- Meld pestgedrag altijd. Bijvoorbeeld aan je leidinggevende, HR-manager of een vertrouwenspersoon.
Wat kan ik doen als ik zie dat een collega wordt gepest?
- Steun het slachtoffer en spreek de dader aan op zijn gedrag.
- Beloon de dader niet voor zijn of haar gedrag en lach niet met hem of haar mee.
- Benadruk de positieve kanten van het slachtoffer.
- Zoek medestanders onder de collega’s.
Hoe meer mensen het pesten afkeuren, hoe groter de kans dat het stopt.
Zie ook
Seksuele intimidatie
Seksuele intimidatie op het werk is elke vorm van seksuele toenadering, verzoeken om seksuele gunsten of ander seksueel-getint gedrag (verbaal, nonverbaal of fysiek) in de werkomgeving, die als ongewenst worden ervaren. Dit kan veroorzaakt worden door mensen binnen de organisatie (collega’s, leidinggevenden), maar ook door derden (klanten, cliënten, patiënten). Werkgevers zijn verplicht om alle vormen van seksuele intimidatie zoveel mogelijk te voorkomen.
Seksuele intimidatie kan zich openbaren in (een combinatie van) 3 vormen. Die kunnen de
waardigheid van een persoon aantasten. Ook kan het leiden tot een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie voor het slachtoffer.
- Woorden (verbale intimidatie): denk hier aan seksueel getinte opmerkingen, grappen, intieme vragen stellen of toespelingen;
- Gebaren, gezichtsuitdrukking (non-verbaal): bijvoorbeeld staren, seksueel gerichte gebaren, of het tonen van seksueel getinte of pornografische afbeeldingen (ook via mail, WhatsApp of sms);
- Direct lichamelijk contact (fysiek): hieronder worden alle vormen van ongewenst lichamelijk contact verstaan. Dit kan een arm om de schouder zijn, beetpakken, knijpen, zoenen, de weg versperren, aanranden of zelfs verkrachten. In iemands ‘comfortzone’ komen kan ook een vorm van fysieke seksuele intimidatie zijn.
Seksuele intimidatie kan opzettelijk plaatsvinden, maar ook onbedoeld. Dit maakt het soms een lastig te herkennen probleem. Het gaat hierbij namelijk niet om de intentie van de dader, maar om hoe de ontvanger het ervaart: wat voor de één onschuldig is, kan door de ander als vervelend, ongewenst, of intimiderend worden ervaren. Het is belangrijk dat de perceptie van het slachtoffer serieus genomen wordt: iedereen bepaalt zelf waar de grens ligt tussen gewenst en ongewenst gedrag.
Zie ook
Werkdruk en burn-outklachten
Te hoge werkdruk kan leiden tot werkstress. Wanneer er sprake is van een zeer langdurige (soms wel jarenlange) blootstelling aan te hoge werkstressoren kan dit leiden tot een burn-out. Meer dan een miljoen mensen loopt jaarlijks het risico op een burn-out en andere werkgerelateerde psychische aandoeningen Dit is zelfs de meest voorkomende beroepsziekte.
Zie ook
